Komunikacja z dowolnym miejscem na świecie w czasie rzeczywistym, błyskawiczne przeprowadzanie transakcji bankowych, niemal nieograniczony dostęp do informacji i wiedzy zdobytej przez ludzkość na przestrzeni wieków – nie da się w jednym zdaniu streścić tego, jak ogromną rolę w naszym codziennym życiu pełni dzisiaj internet. Korzystamy z niego zarówno w pracy, jak i w domu, do oglądania filmów, rozliczania podatków lub umawiania się do lekarza; służy on osobom prywatnym, przedsiębiorcom, placówkom medycznym, urzędom czy wojsku. Chociaż stał się praktycznie wszechobecny i trudno wyobrazić sobie, jak wyglądałaby nasza rzeczywistość bez niego, to jeszcze kilkadziesiąt lat temu mało kto miał dostęp do internetu, a sama sieć kilkakrotnie zmieniała swoje przeznaczenie oraz postać.
Początki internetu – pierwsze pomysły i projekty
Koncepcja sieci łączącej kilka komputerów, której funkcjonowanie nie zależałoby od działania jednej jednostki centralnej, pojawiła się już na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Wówczas planowano stworzenie systemu przeznaczonego przede wszystkim dla wojska, pozwalającego na zdecentralizowane prowadzenie badań naukowych w ramach wyścigu zbrojeń Stanów Zjednoczonych ze Związkiem Radzieckim. Jednym z pomysłodawców innowacyjnych technologii mających posłużyć do zaprojektowania takiej sieci był Paul Baran – amerykański badacz polskiego pochodzenia w 1962 r. zaproponował metodę transmisji danych znaną jako komutacja pakietów. Do dziś stanowi ona podstawę przesyłu informacji w internecie.
Komutacja pakietów – metoda transmisji danych polegająca na rozbijaniu ich na mniejsze pakiety, a następnie przesyłaniu przez sieć pomiędzy podłączonymi do niej urządzeniami (węzłami) i ponownym “składaniu” w systemie docelowym.
To właśnie w USA 29 października 1969 roku uruchomiono ARPANET – sieć, którą można nazwać pierwszym wcieleniem internetu. Była ona zdolna do transmisji danych pomiędzy 4 amerykańskimi uczelniami, natomiast już dwa lata później w jej ramach został wysłany pierwszy e-mail. Dziś już nie wiadomo, co zawierała wiadomość – ciekawostką jest jednak to, że jej nadawca, Raymond Tomlinson, wysłał ją do samego siebie.
Przez kolejne dekady sieć ARPANET, a także podobne jej systemy stawały się coraz bardziej rozbudowane i zaczęły być wykorzystywane w innych miejscach świata, wliczając Europę. W tym czasie wprowadzono również szereg usprawnień, które są stosowane do aż do dziś, w tym:
- protokół TCP odpowiadający za przesyłanie danych bezpośrednio od nadawcy do odbiorcy,
- przydzielanie adresów IP komputerom,
- protokół DNS związany z domenami internetowymi.
Jak powstała pierwsza strona internetowa?
Sieci oparte na standardach wypracowanych w ramach (coraz bardziej tracącego na znaczeniu) ARPANET-u oraz protokole TCP/IP stale się rozwijały – od 1989 roku były wykorzystywane nie tylko przez wojsko, ale też placówki naukowo-badawcze. W tym samym roku nastąpiło również wydarzenie niezwykle istotne z punktu widzenia internetu, jaki znamy dzisiaj. Tim Berners-Lee i Robert Cailliau przedstawili wtedy pomysł na sieć dokumentów tekstowych połączonych ze sobą hiperłączami o nazwie World Wide Web, a już rok później Berners-Lee stworzył pierwszą stronę internetową oraz język HTML, do dzisiaj pozostający absolutnym fundamentem funkcjonowania każdej witryny WWW.
Niedługo potem, bo w 1993 roku, powstała też pierwsza przeglądarka internetowa o nazwie Mosaic, wkrótce zastąpiona przez doskonalszą Netscape Commerce S pozwalającą jednocześnie na szyfrowanie przesyłanych danych. Należy także wspomnieć o wydarzeniu z roku 1991, gdy oficjalnie zniesiono zakaz używania internetu (pojęcie to upowszechniło się już w społecznej świadomości) do celów komercyjnych. Zaczęło pojawiać się coraz więcej stron internetowych, a wraz z nimi rodziła się też reklama online.
Kiedy nie było jeszcze Google – wczesne wyszukiwarki
Współcześnie podstawowym narzędziem służącym do swobodnego poruszania się po internecie jest wyszukiwarka Google pozwalająca na dowolne przeszukiwanie zasobów internetowych, a także korzystanie z wielu innych, stale doskonalonych funkcji. Powstała ona jednak dopiero w 1996 roku z inicjatywy Larry’ego Page’a i Siergieja Brina, a 2 lata później stała się ogólnodostępna. Jakie wyszukiwarki istniały więc wcześniej? Pierwsza z nich, stworzona w 1990 r., nosiła nazwę Archie i służyła do przeszukiwania serwerów FTP, natomiast wyszukiwarką bardziej przypominającą te, które znamy obecnie, był późniejszy o 3 lata Wandex.
W 1994 roku powstało zaś Yahoo! – szybko zdominowało ono rynek i po narodzinach Google jeszcze przez pewien czas rywalizowało z nim o pozycję lidera na rynku. Wyścig ten ostatecznie wygrał jednak gigant z Mountain View i to właśnie on ma dziś niepodważalny status najpopularniejszej wyszukiwarki na świecie o ogromnych możliwościach technologicznych oraz finansowych, pod wieloma względami wyznaczającej kierunek rozwoju całego internetu.
Media społecznościowe w latach osiemdziesiątych?
Przyglądając się najważniejszym wydarzeniom z historii internetu, warto również wspomnieć o początkach portali społecznościowych, które w ciągu kilku ostatnich lat stały się jednym z jego kluczowych obszarów. W tym celu musimy cofnąć się aż do 1980 roku, gdy udostępniono system Usenet – miał on postać powiązanych ze sobą grup dyskusyjnych i był pierwszą siecią tak wyraźnie zorientowaną na użytkownika. Mniej więcej w tym samym czasie powstał też CBBS przeznaczony dla pasjonatów technologii, a w kolejnych latach można było korzystać głównie z takich portali jak:
- SixDegrees.com,
- Classmates.com.
Wiek XXI stał już pod znakiem rozbudowanych, niezwykle popularnych na całym świecie stron, od MySpace po współczesnych gigantów jak Facebook, Twitter lub Instagram.
Kiedy internet pojawił się w Polsce?
Początki internetu na świecie sięgają więc przełomu lat 50. i 60. W naszym kraju jednak dostęp do sieci pojawił się znacznie później – 17 sierpnia 1991 roku z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego wysłano pierwszego polskiego maila. Podobnie jak w przypadku międzynarodowej historii internetu, także w Polsce pierwszymi jego użytkownikami byli pracownicy uczelni.
W 1994 roku dostęp do sieci stał się jednak szerszy (powstała wówczas oficjalna strona rządu), natomiast 2 lata później doszło do przełomu, gdy Telekomunikacja Polska zaczęła udostępniać prywatnym odbiorcom modemy telefoniczne pozwalające na podłączenie się do WWW. Usługa była jednak bardzo droga i niewielu mogło sobie na nią pozwolić. Upowszechniły się więc kafejki internetowe, ale wkrótce miał miejsce kolejny moment zwrotny – w 2004 roku Neostrada, działająca na rynku od 4 lat, wprowadziła znacznie tańszą usługę, która tym razem była w zasięgu dużej części Polaków. Chociaż ówczesny internet mógł pochwalić się “zawrotną” prędkością transmisji rzędu 128 kbps, to właśnie od tego momentu nastąpił w Polsce jego niezwykle dynamiczny rozwój.
Internet przeszedł więc bardzo długą drogę w ciągu zaledwie kilku dekad. Z sieci przeznaczonej przede wszystkim dla wojska z myślą o ochronie danych na wypadek wybuchu III wojny światowej stał się ogólnodostępnym narzędziem używanym do pracy i rozrywki. Bardzo trudno przewidzieć, jak WWW będzie się rozwijać w kolejnych latach – w końcu jeszcze 10 lat temu mało kto podejrzewał, że za pośrednictwem internetu będziemy korzystać z pomocy lekarskiej czy brać udział w firmowych wideokonferencjach. Z pewnością można jednak stwierdzić, że będzie on coraz mocniej związany niemal z każdą dziedziną naszego życia – najważniejsze więc pozostaje, by zachować umiar i korzystać przede wszystkim z możliwości, jakie daje nam sieć, od oglądania fascynujących filmów po promowanie własnej firmy.
