Korzystanie z internetu, a w nim z aplikacji do odtwarzania muzyki, gier czy mediów społecznościowych stało się nieodłącznym elementem naszego życia. Bywa jednak tak, że, ilość czasu spędzanego w sieci czy na śledzeniu życia znajomych w social mediach staje się niepokojąco duża w stosunku do funkcjonowania poza wirtualną rzeczywistością. To znak, że należy zadbać o cyfrową higienę. Czym ona jest, dlaczego jest tak ważna i w jaki sposób się o nią zatroszczyć? Przeczytaj nasz artykuł!
Cały świat w jednym małym urządzeniu
Z telefonem budzimy się i zasypiamy, mamy w nim ustawione przypomnienia wpisane do wirtualnego kalendarza, powiadomienia o wizytach u lekarzy, budzik, aplikacje sportowe kontrolujące naszą aktywność fizyczną, przepisy na zdrowe dania, kalkulatory leków i wiele innych. Bardzo często ze smartfona uruchamiamy także część domowych urządzeń – oczyszczacz powietrza, odkurzacz samojezdny, pralka, piekarnik, a nawet automatyczne rolety zewnętrzne mogą być włączone za pomocą jednego przycisku w tym małym, niepozornym gadżecie. Jestesmy także bardziej skłonni sięgać do przepisów kulinarnych w internecie czy ulotek leków niż do książek lub opakowań medykamentów, bo tak jest nam po prostu wygodniej. Uwielbiamy tez “byc na czasie” ze wszystkimi wydarzeniami na świecie i to już w kilka chwil po tym, jak trafią one do sieci.
Z tego względu – jeśli zdarzy się awaria smartfonu lub go zapomnimy – czujemy się nieco zagubieni, zupełnie jakby brakowało nam jakiejś części ciała. Zdecydowanie nie jest to zdrowy objaw, który zyskał nawet medyczne określenie fonoholizmu.
Fonoholizm to zaburzenie behawioralne w postaci nałogowego korzystania z telefonu komórkowego. Co więcej – nie dotyczy ono samego urządzenia, ale treści, jakie możemy za jego pomocą uzyskać (czyli szeroko rozumianego dostępu do internetu).
Konsekwencje nadużywania technologii cyfrowych
Fonoholizm niesie za sobą nie tylko emocjonalne uzależnienie od telefonu komórkowego. Nadmierne korzystanie ze smartfonu może objawiać się także:
- przemęczeniem, niewyspaniem, pogorszeniem wzroku czy postawy (np. pojawieniem się tzw. wdowiego garbu, bólu pleców czy skrzywienia kręgosłupa)
- brakiem koncentracji, spadkiem efektywności pracy,
- zaniedbywaniem obowiązków zarówno zawodowych, jak i rodzinnych czy społecznych,
- cyberstresem, syndromem FOMO (fear of missing out, czyli przeraźliwym strachem przed pominięciem ważnej informacji pochodzącej z internetu, objawiającym się potrzebą ciągłego monitorowania wydarzeń za pomocą telefonu), postawą always on,
- pogorszeniem relacji społecznych,
- zagrożeniami związanymi z cyberprzemocą, w tym, także sekstingiem,
- wpływem na wypalenie zawodowe.
Sposobem na uchronienie się od przykrych konsekwencji nadużywania telefonu z pewnością jest zadbanie o higienę cyfrową.
Co to jest higiena cyfrowa?
Jak podaje Fundacja Dbam o Mój Zasięg: higiena cyfrowa to postawa życiowa i wynikające z niej działania charakteryzujące się kreatywnym i odpowiedzialnym używaniem zasobów sieci, zmierzające do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jej poziom uzależniony jest od samoregulacji i kontroli związanej z używaniem internetu oraz cyfrowych narzędzi ekranowych, dostępnej alternatywy dla świata cyfrowego, jak również rozwiniętej sieci oparcia społecznego. W skrócie: higiena cyfrowa to po prostu odpowiedzialne korzystanie ze smartfonu i komputera z jednoczesnym zwróceniem uwagi na alternatywne źródła rozrywki czy relacji, jakie niesie ze sobą przebywanie w realnym świecie.
Jak sprawdzić, czy masz problem z higieną cyfrową?
Teraz, kiedy wiesz już, czym jest higiena cyfrowa, z pewnością zastanawiasz się, czy masz problem z jej zachowaniem. Jeżeli nie jesteś do końca pewny tego, czy za dużo czasu spędzasz w sieci, to możesz wykonać test, którego wyniki pozwolą Ci na sprawdzenie tego, czy jesteś fonoholikiem. Masz wynik świadczący o uzależnieniu od telefonu? Zacznij działać!
Jak zatem zadbać o swoją higienę cyfrową?
Wśród podstawowych zasad, jakie warto wprowadzić do swojego życia w ramach higieny cyfrowej można wymienić:
- kontrolę czasu spędzanego przed ekranem z jednoczesnym zwróceniem uwagi na to, jak długo jesteśmy w sieci i w jakim celu sięgamy po telefon,
- usuwanie smartfonu z zasięgu wzroku na czas pracy lub nauki,
- wyłączanie powiadomień,
- rezygnację z przeglądania social mediów i innych aplikacji w trakcie pracy lub nauki,
- znalezienie czasu na analogowe ćwiczenia pamięci i logicznego myślenia, np. rozwiązywanie sudoku czy krzyżówek, granie w memory, mindfulness,
- relaks bez urządzeń cyfrowych,
- znalezienie zainteresowań poza siecią,
- świadome spędzanie czasu poza internetem i cyfrowe detoksy,
- higienę snu, czyli 1-2 h przed położeniem się do łóżka bez telefonu i internetu,
- zadbanie o dobre relacje w rzeczywistym świecie.
Zastanów się również nad alternatywą dla telefonicznych aplikacji, np. kup do sypialni budzik zamiast włączać go w telefonie czy też posłuchaj muzyki z innych urządzeń niż smartfon lub zainwestuj w tradycyjny organizer czasu, w którym zapiszesz najważniejsze notatki.
Telefon komórkowy z dostępem do internetu to ogromne dobrodziejstwo i wygoda. Korzystając z niego miej jednak na uwadze to, aby robić to mądrze. Nic nie zastąpi życia w realu, internetowe znajomości nie będę nigdy takie same jak te, które znasz jeszcze sprzed ery smartfonów i nic nie zrekompensuje Ci straconego na przeglądaniu social mediów czasu. A więc – telefon na bok i ruszaj na spacer lub kawę z przyjacielem!
